به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، قصه سبز شدن ساختمان‌های بلندمرتبه در زمین باغ‌های شهر تهران که از سال ۸۲ با مجوز مدیریت شهری تحت‌عنوان «برج‌باغ» آغاز و در سال گذشته تمدید شد، وارد مرحله جدیدی شده که تبعات زیست‌محیطی آن شرایط سختی را برای مردم تهران به دنبال خواهد داشت.

خانه ملت نوشت: به گفته کارشناسان از مجموع ۱۴ هزار هکتار مساحت اراضی سبز و باغات تهران، حدود ۸ هزار هکتار باقی مانده است که سهم زمین‌های باغی فقط ۱۲۰۰ هکتار یعنی معادل کمتر از ۲ درصد مساحت پایتخت برآورد می‌شود ضمن اینکه با روند پرشتاب ساخت «برج‌باغ» در سال‌های اخیر، احتمال می‌رود همین عرصه محدود قابل‌ حفاظت، سریع‌تر از گذشته تخریب و محو شود.

در قالب مجوز «برج‌باغ» همه مالکان اراضی باغی در پایتخت می‌توانند برای تغییرکاربری زمین‌ مشجر به مسکونی یا تجاری، پروانه قانونی از شهرداری دریافت کنند. تا قبل از سال ۸۲، ساخت و ساز در زمین‌های باغی حداکثر تا ۴ طبقه مجاز بود، اما از آن سال تا قبل از رونمایی از طرح تفصیلی جدید (سال۹۱)، تراکم ساختمانی در این زمین‌ها تا دو برابر افزایش پیدا کرد و کل ارتفاع مجاز برای بارگذاری مسکونی در باغات تهران به ۸ طبقه رسید.

در حال حاضر میزان پیشروی ساختمانی به اراضی سبز به‌واسطه پهنه‌بندی‌های طرح تفصیلی تهران، باز هم بیشتر شده طوری که در قالب «برج‌باغ»، بلندمرتبه‌های متوسط ۱۲ تا ۱۴ طبقه در باغات پراکنده شهر در حال ساخت است.

هر چند مجوز «برج‌باغ» اجازه احداث در حداکثر ۳۰درصد از مساحت زمین مشجر را مشروط به حفظ ترکیب سبز ۷۰درصد مابقی عرصه، در اختیار مالک قرار می‌دهد اما اخیرا برخی برج‌سازها با تبصره‌ها و امضاهای طلایی مسوولان در عمل بیش از یک‌سوم زمین باغی تحت مالکیت‌شان را به برج و مشاعات مورد نیاز سازه، تبدیل می‌کنند.

پیامدهای منفی «برج باغ» برای باغات

برج‌هایی که به واسطه مصوبه برج باغ در مساحت باقی‌مانده باغات تهران سبز شدند علاوه بر آنکه زیبایی و امکان رویت کوه‌های شمال شهر تهران را مسدود کردند موجب شدند تا ۷۰ درصد باقی‌مانده اراضی به جای کاشت درختان عملا به ساخت قسمت‌های مشاع ساختمان شامل پارکینگ‌ها، استخر و... اختصاص پیدا کند. برخی از کارشناسان شهری معتقدند کمبود زمین برای ساخت و نرمش مدیریت شهری تهران طی سال‌های اخیر، رونق ساخت‌وساز در باغات و زمین‌های مشجر شهر تهران را در پی داشته و باعث شده است در این زمین‌ها ساختمان‌هایی بلندمرتبه سبز شوند.

در حالی که انتظار می‌رفت به دنبال انتقادهای مکرر مسوولان نسبت به تخریب باغات طی چند سال گذشته، مدیریت شهری تهران روند موجود را کنترل کند، اما در دوره چهارم شورای شهر طرح دو فوریتی به تصویب رسید که به موجب آن شهرداری را ملزم کردند، تنها بعد از کاشت درخت در حداقل مساحت ۷۰ درصد عرصه املاکی که باغ شناخته می‌شوند (هر ۱۶ مترمربع یک درخت)، پایان کار صادر کند.

طراحان این اصلاحیه اگرچه مصوبه جدید را ضامن حفظ درختان باغ می‌دانستند اما برخی دیگر از اعضای شورا معتقدند این مصوبه هم نمی‌تواند ضامن حفظ درختان باغات باشد.

کمبود زمین برای ساخت و نرمش مدیریت شهری تهران طی سال‌های اخیر، رونق ساخت‌وساز در باغات و زمین‌های مشجر شهر تهران را در پی داشته و باعث شده است در این زمین‌ها ساختمان‌هایی بلندمرتبه سبز شوند. ازاین‌رو، برخی اعضای شورای شهر تهران با بیان اینکه احداث برج- ‌باغ سه پیامد منفی شامل «تخریب عرصه‌های سبز محدود شهری»، «کاهش منابع تصفیه هوای آلوده پایتخت از طریق قلع و قمع درختان قدیمی باغات و همچنین اختلال در سیما و منظر طبیعی شهر به‌واسطه گرفتگی دید ارتفاعات البرز بر اثر برج‌سازی در باغات شمال و غرب تهران به همراه دارد، در نظر دارند این مجوز را که در مغایرت با ضوابط طرح جامع شهر تهران است، ابطال کنند.

مصوبه برج‌باغ لکه ننگی بر پیشانی شورای‌شهر 

رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران گفته است که مصوبه برج – باغ لکه ننگی بر پیشانی شورای شهر است چراکه به استناد این مصوبه تمامی باغ‌های تهران قلع و قمع شدند.

به گفته رحمت‌الله حافظی این مصوبه زمینه ساز قلع و قمع باغ‌ها به وسیله سوداگران بود و باعث شد که تمام باغ‌ها به برج و منازل مسکونی تبدیل شوند. به اعتقاد او این مصوبه و تبعات آن برای همیشه در تاریخ شورا باقی می‌ماند و باید هر چه سریعتر نسبت به لغو آن و مصوبه جایگزین اقدام شود.

حافظی با بیان اینکه طرح صیانت از باغ‌ها به عنوان جایگزین مصوبه برج‌باغ‌ها همچنان در دست بررسی باقی مانده گفته بر اساس پیشنهادی که در طرح صیانت از باغ‌ها عنوان شده باغ‌ها تهران بر اساس میزان وسعت به سه دسته تقسیم شده‌اند که بر اساس آن حداکثر سطح اشغال ۴۰۰ متر و حداکثر طبقات مجاز نیز به چهار طبقه می‌رسد.

نابودی ۴ هزار هکتار باغات تهران با اجرای مصوبه برج-باغ

در همین رابطه نیز پیروز حناچی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در توضیح وضعیت بلندمرتبه‌ها در پایتخت، گفته بود: شورای‌عالی شهرسازی و معماری در مدت اخیر مانع بلند مرتبه‌سازی به معنی ۱۱ طبقه بیشتر در تهران شده است، متاسفانه مباحث مربوط به بلندمرتبه‌سازی مربوط به سال‌های قبل از ۹۳ است که مصوبه بلندمرتبه‌سازی صادر شده بود.

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری تصریح کرد: برخی پهنه‌ها نیز در طرح جامع پیش‌بینی شده اما در طرح تفصیلی نیامده است، در حقیقت ایراد اصلی شورای‌عالی شهرسازی و معماری به بلندمرتبه‌های واقع در پهنه‌هایی است که نه تنها در طرح تفصیلی پیش‌بینی نشده بلکه در طرح جامع هم نیامده است.

 پایتخت در وضعیت نامناسبی از جهت بلندمرتبه ها قرار دارد

وی در ادامه، ضوابط بلندمرتبه‌سازی را یادآور شد و گفت: ضوابط بلندمرتبه‌سازی باید به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری برسد، البته در سال‌های اخیر پیش‌نویسی تهیه شده، منتهی شورای‌عالی شهرسازی و معماری نیازمند اطلاعات است، اطلاعاتی هم به دست ما رسیده که  نشان از وضعیت نامناسب و آسیب‌پذیر دارد.

حناچی با بیان اینکه متاسفانه بلندمرتبه‌سازی در  ۱۰ سال اخیر بیش از ظرفیت توسعه یافته است، افزود: کمیسیون ماده ۵ شهر تهران پیش نویس ضوابط بلندمرتبه‌سازی را به شورای‌عالی شهرسازی و معماری پییشنهاد داده اما شورای‌عالی شهرسازی و معماری نظر مساعدی ندارد به خصوص به دلیل ظرفیتی که در سالهای اخیر استفاده شده است، زیرا مجددا بلندمرتبه سازی ترویج پیدا می‌کند.

رئیس شورای عالی شهرسازی و معماری ادامه داد: بعد از حادثه آتش سوزی پلاسکو مشخص شد که به اندازه‌ای که بلندمرتبه سازی توسعه یافته شهر برای مقابله با بحران تجهیز نشده است.

 موافقت شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با لغو مصوبه برج- باغ

حناچی در واکنش به درخواست سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر لغو مصوبه برج – باغ، گفت: لغو این مصوبه در شورای شهر تهران مطرح شده و بعد از به نتیجه رسیدن، شورا این موضوع به شورای‌عالی شهرسازی و معماری اریه خواهد کرد البته شورای‌عالی قطعا موافق لغو مصوبه برج- باغ خواهد بود.

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری یادآور شد: متاسفانه بسیاری از باغات پایتخت به موجب مصوبه برج- باغ تخریب شده است، بنا به گفته رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران هم ۴ هزار هکتار از باغات بعد از تصویب این مصوبه نابود شده، اما آمار واقعی پس از سنجش شهرداری تهران مشخص خواهد شد.

ترافیک و تراکم جمعیت، پیامد اجرای مصوبه برج-باغ در پایتخت

فریده اولاد قباد نیز در خصوص خواسته سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر لغو مصوبه برج- باغات شهر تهران، مطرح کرد: تهران از نظر آلودگی هوا با سایر شهرها از شرایط متفاوتی برخوردار است، متاسفانه این وضعیت سبب ورود آسیب‌هایی چون تعطیلی مدارس در هفته‌های مختلف تحصیلی شده است، متاسفانه اجرای مصوبه برج‌- باغات در پایتخت علاوه بر تشدید آلودگی موجب افزایش تراکم نیز شد.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای با بیان اینکه باغات پایتخت به منزله دستگاه تنفسی شهر محسوب می‌شوند، تصریح کرد: تخریب باغات در تهران و افزایش ساخت و سازها تا جایی پیش رفته که در سال‌های اخیر ساخت و ساز در پارک پردیسان را هم مطرح کرد اما خوشبختانه با ورود سازمان حفاظت محیط‌زیست از این تخلفات جلوگیری شد.

وی افزود: متاسفانه ساخت و سازهای بی‌رویه و تخریب باغاتی که هوای تازه به شهر تزریق می‌‌کردند، به شکل خلاف قانون سبب بروز معضلات فراوانی برای پایتخت شده، لذا با توجه به این اقدامات نامناسب؛ فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار مجلس با همراهی سازمان حفاظت محیط‌زیست موضوع را بررسی و پیگیری خواهد کرد.

اولادقباد گفت: ساخت و ساز حتی در ۳۰ درصد از مساحت باغات تهران هم با توجه به شرایط آب و هوایی نامناسب است، زیرا این نوع ساخت و سازها تنها موجب افزایش تراکم جمعیت شهری و ترافیک‌های درون شهری می‌شود، ترافیک های بیش از حد معمول که بر آلودگی هوای تهران افزوده، بنابراین تعامل بین مجلس و سازمان حفاظت محیط‌زیست برای صیانت از باغات باقی مانده ضروری است.

این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه آلودگی هوا یکی از چالش‌های حوزه محیط‌زیست کشور است، گفت: آلودگی هوای پایتخت قطعا نتیجه ساخت و سازهای بی‌رویه و تخریب باغات است، علاوه بر این فروش‌تراکم‌های اضافی و ساخت بلندمرتبه‌ها در خیابان‌های کم‌عرض بر این مشکلات دامن زده است.

عضو هیات‌رئیسه فراکسیون محیط‌زیست و توسعه پایدار مجلس شورای‌اسلامی تاکید کرد: تهران با توجه به تناسب جمعیتی که دارد بیش از سایر کلانشهرها نیازمند فضاهای سبز و صیانت از باغات باقی‌مانده است، بنابراین توسعه فضاهای سبز و باغات باید جایگزین چنین مصوباتی شود./